Quản trị bệnh viện là gì? Phân biệt với quản lý như thế nào?

1. Vì sao cần làm rõ khái niệm “quản trị bệnh viện”?

Trong thực tiễn hoạt động của các bệnh viện tại Việt Nam, hai khái niệm “quản lý bệnh viện” và “quản trị bệnh viện” thường bị sử dụng lẫn lộn. Nhiều lãnh đạo bệnh viện vẫn điều hành đơn vị chủ yếu dựa trên tư duy quản lý hành chính – sự vụ, trong khi bối cảnh hiện nay đòi hỏi một cách tiếp cận ở tầm cao hơn: tư duy quản trị.

Việc phân biệt rõ hai khái niệm này không mang tính học thuật thuần túy, mà có ý nghĩa trực tiếp đối với:

• Vai trò và năng lực của lãnh đạo bệnh viện

• Cách tổ chức bộ máy và vận hành hệ thống

• Khả năng phát triển bền vững của bệnh viện trong môi trường nhiều áp lực và cạnh tranh

2. Quản lý bệnh viện là gì?

2.1. Khái niệm

Quản lý bệnh viện là tập hợp các hoạt động điều hành thường xuyên nhằm duy trì sự vận hành ổn định của bệnh viện theo các quy định hiện hành.

Trọng tâm của quản lý là:

• Thực hiện đúng quy chế, quy trình, quy định

• Giải quyết công việc hàng ngày

• Đảm bảo bệnh viện “chạy được” và không xảy ra sai phạm lớn

2.2. Đặc trưng của tư duy quản lý

Trong bệnh viện, quản lý thường mang các đặc điểm sau:

• Tập trung vào ngắn hạn, xử lý sự vụ

• Phản ứng khi có vấn đề phát sinh

• Phụ thuộc nhiều vào mệnh lệnh hành chính

• Đánh giá hiệu quả chủ yếu dựa trên tuân thủ (compliance)

Quản lý là cần thiết, nhưng chưa đủ để dẫn dắt bệnh viện phát triển trong bối cảnh mới.

3. Quản trị bệnh viện là gì?

3.1. Khái niệm

Quản trị bệnh viện là quá trình định hướng, thiết kế, điều phối và kiểm soát toàn bộ hệ thống bệnh viện nhằm đạt được các mục tiêu chiến lược dài hạn, đảm bảo cân bằng giữa:

• Chất lượng chuyên môn

• An toàn người bệnh

• Hiệu quả tài chính

• Phát triển nguồn nhân lực

• Uy tín và vị thế của bệnh viện

Quản trị không chỉ trả lời câu hỏi “làm đúng chưa?”, mà quan trọng hơn là:

“Có đang làm đúng việc không?”
“Hệ thống này có còn phù hợp trong 3–5–10 năm tới không?”

3.2. Đặc trưng của tư duy quản trị

Quản trị bệnh viện mang những đặc điểm cốt lõi:

• Tư duy hệ thống và dài hạn

• Chủ động dự báo rủi ro và cơ hội

• Ra quyết định dựa trên dữ liệu và bằng chứng

• Xây dựng cơ chế, quy trình, văn hóa thay vì chỉ ra mệnh lệnh

• Lấy người bệnh và chất lượng làm trung tâm

4. Phân biệt quản lý và quản trị bệnh viện

Một bệnh viện chỉ quản lý tốt có thể vận hành ổn định trong ngắn hạn.
Một bệnh viện được quản trị tốt mới có thể:

• Nâng cao chất lượng thực chất

• Giảm rủi ro hệ thống

• Thích ứng với thay đổi chính sách, tài chính, công nghệ

• Giữ chân nhân lực giỏi

• Xây dựng thương hiệu và niềm tin xã hội

5. Thực trạng tại các bệnh viện Việt Nam

Tại nhiều bệnh viện hiện nay:

• Lãnh đạo bệnh viện xuất thân từ chuyên môn lâm sàng, mạnh về chuyên môn nhưng yếu về quản trị

• Hoạt động quản lý chất lượng còn mang tính phong trào, hình thức

• Thiếu công cụ quản trị hiện đại: KPI, dashboard, quản lý theo quá trình, quản trị rủi ro

• Quyết định thường dựa trên kinh nghiệm cá nhân hơn là dữ liệu

Điều này dẫn đến nghịch lý:

Bệnh viện rất giỏi chuyên môn, nhưng hệ thống vận hành kém hiệu quả.

6. Từ quản lý sang quản trị – yêu cầu tất yếu đối với lãnh đạo bệnh viện

Trong bối cảnh:

• Tự chủ tài chính ngày càng sâu

• Áp lực chất lượng và an toàn người bệnh gia tăng

• Chuyển đổi số và AI tác động mạnh đến y tế

• Người bệnh ngày càng có nhiều lựa chọn

Lãnh đạo bệnh viện không thể chỉ dừng ở vai trò quản lý, mà phải:

• Nâng cấp tư duy từ “điều hành” sang “quản trị”

• Hiểu bệnh viện như một hệ thống phức hợp

• Sử dụng công cụ quản trị hiện đại, phù hợp điều kiện Việt Nam

Tóm lại

• Quản lý bệnh viện giúp bệnh viện vận hành đúng và đủ.

• Quản trị bệnh viện quyết định bệnh viện đi xa hay không.

Phân biệt rõ hai khái niệm này là bước khởi đầu quan trọng để:

• Lãnh đạo bệnh viện tự đánh giá lại vai trò của mình

• Định hướng đúng cho cải cách quản trị

• Xây dựng bệnh viện phát triển bền vững, lấy người bệnh làm trung tâm